---

Wymiary obrazów

---

ROZDZIELCZOŚĆ – jeden z parametrów trybu wyświetlania, jest parametrem określającym liczbę pikseli (punktów w jednostce miary, np: 150 punktów na cal/centymetr) obrazu wyświetlanych na ekranie w bieżącym trybie pracy monitora komputerowego, telewizora, a także każdego innego wyświetlacza, którego obraz budowany jest z pikseli. Rozdzielczość wyraża się w postaci liczby pikseli w poziomie i w pionie. Rozdzielczość w poziomie składa się z pionowych linii, natomiast w pionie z poziomych linii. Jednostką rozdzielczości jest skrót dpi (dot per inch – punkty na cal). Im większa rozdzielczość, tym mniejsza wielkość punktu, a więc
obrazek ma wyższą jakość. Jeden cal to 2,54 cm, można więc obliczyć, że
rozdzielczość 300 dpi to 300 punktów (pikseli) mieszczących się na odcinku 2,54 cm, z czego wynika, że jeden punkt ma ok. 0,08 mm. Im większa rozdzielczość, tym więcej punktów, a więc plik również jest większy.

WIELKOŚĆ OBRAZKA – WYMIAR (demensions) – to szerokość i wysokość obrazu – ten parametr wskazuje, jakie rozmiary w jednostkach długości ma rysunek. W tym celu podaje się długość dwóch boków ilustracji w calach, centymetrach lub pikselach. Tradycyjnie jednostki miary (cm, mm itp.) stosuje się do przedstawienia wymiarów rysunku na wydruku, pikseli używa się do określenia wielkości obrazka na monitorze, gdyż najmniejszym punktem jest na nim właśnie piksel.

ROZMIAR (size) – to ilość miejsca zajmowanego w pamięci komputera.

---

WYMIAR, czyli szerokość i wysokość

---

Komputerowe obrazki są wykonane z małych kolorowych kwadracików, nazywanych pikselami. Ilość tych kwadracików to rozdzielczość. Zazwyczaj podaje się ją jako ilość pikseli w linii poziomej (szerokość) i pionowej (wysokość) np. 800x600px lub 1920x1080px. [Skrót ‘px’ od angielskiego ‘pixel’]

Obrazki, które są zapisane w postaci tablicy z kolorowymi pikselami nazywane są bitmapami lub grafiką rastrową. Bitmapy to najpopularniejszy format grafiki, np. wszystkie zdjęcia jakie widzimy na komputerze, to właśnie bitmapy, tak samo większość kolorowych ilustracji na stronie internetowej czy skany dokumentów. Oprócz grafiki rastrowej jest jeszcze grafika wektorowa.

---

Rozdzielczość monitorów

---

Obraz na ekranie monitora również jest złożony z tych kwadracików, więc rozdzielczość monitorów podaje się w pikselach. Jeden ze standardów to 1920 x 1080 px dla monitorów wolnostojących, a 1366 x 768 px dla monitorów wbudowanych w laptopy. Coraz więcej się mówi o ekranach 4K, które mają rozdzielczość 3840 x 2160 px. Dla porównania, zanim nadeszła era telewizorów HD, kanały w TV były nadawane w 720 x 576 px.

Uznaje się, że dla monitorów 15″ i 17″ (381 mm i 432 mm) rozdzielczość 1024×768 jest standardem, natomiast dla monitorów 19″ zaleca się 1280×1024. Dobre monitory 21″ (533 mm) zazwyczaj potrafią wyświetlać obraz w rozdzielczości 1800×1440. Są także szerokie monitory 24″ (610 mm), które często będą w stanie pracować w rozdzielczości poziomej 2048 pikseli lub większej.

Pojęcie rozdzielczości ekranu jest dość mylące, gdyż tak naprawdę nie jest to rozdzielczość wyświetlacza, lecz rozdzielczość obrazu na tym wyświetlaczu. W większości urządzeń bieżący tryb wyświetlania można zmieniać skokowo wewnątrz określonego zakresu, którego granice, jak i poszczególne dostępne rozdzielczości, powiązane są z budową urządzenia wyświetlającego, budową karty graficznej, wielkością pamięci na tej karcie oraz oprogramowaniem (sterownik karty, system operacyjny).

Obrazek o wymiarach 800 x 600 px, wyświetlony piksel do piksela, będzie zajmował różną powierzchnię ekranu w zależności od rozdzielczości monitora:

---

ROZMIAR czyli wielkość pliku w B, KB, MB …

---

Im większa jest rozdzielczość obrazu, tym więcej szczegółów on zawiera i tym więcej miejsca na dysku potrzeba do przechowywania obrazu.

Rozdzielczość podaje się jako szerokość i wysokość podaną w pikselach, a rozmiar wyraża się w bajtach. Ilość bajtów zależy od rozdzielczości obrazka oraz kompresji, co wyraźnie widać na powyższej grafice.

Powyższe, przykładowe rozmiary obrazków, dostosowane są do stron internetowych. Zdjęcie z aparatu fotograficznego, mogłoby zajmować 10,000,000 bajtów (10 MB) i strona obciążona tak dużymi plikami ładuje się bardzo długo, przez co zniecierpliwieni goście odchodzą, zanim sprawdzą co na niej jest. Do tego strona zajmuje gorszą pozycję w wynikach Google za długi czas wczytywania. To dlatego tak ważne jest zoptymalizowanie grafiki na stronie.

---

Zmniejszenie rozmiaru zdjęcia

---

Są dwa proste sposoby, aby zmniejszyć objętość zdjęć i obrazów:

• zmiana rozdzielczości (wymiarów), czyli zmniejszenie ilości pikseli, z których są zbudowane.
• kompresja, czyli słabo widoczne pogorszenie jakości grafiki.

ZMIANA ROZDZIELCZOŚCI – to inaczej skalowanie.

KOMPRESJA – pogorszenie jakości obrazu, zyskując zmniejszenie rozmiaru tegoż obrazu.

---

RASTER I LINIATURA

---

RASTER – jest to siatka bądź matryca pikseli, które tworzą obraz na ekranie komputera. Zatem jeden raster stworzony jest z określonej ilości pikseli. W ten sposób, patrząc na piksele z większej odległości, tworzą one obraz.

Obraz na wydruku tworzony jest z punktów rastra znajdujących się w stałej od siebie odległości ale o różnicowanej wielkości. Obszary ciemne to duże punkty, obrazy jasne to punkty małe.

LINIATURA RASTRA – to parametr mówiący, ile kropek lub linii ułożymy równolegle obok siebie na jednostkę długości, czyli na cal. Im liniatura będzie wyższa tym kropek rastra będzie więcej, a co za tym idzie obraz drukowany będzie mógł zawierać więcej szczegółów.

Na wykorzystaniu niedoskonałości naszego wzroku opierają się wszystkie techniki druku rastrowego (budującego obraz z malutkich kropeczek – punktów). Poniżej trzy obrazki przedstawiające (dla uproszczenia zamienionego w szarości) zasadę rastrowania.

Punkty drukarskie służą zatem do budowania punktów rastra, a ilość punktów rastra na długości 1 cala to liniatura.

Według badań wzrok ludzki potrafi rozpoznać TYLKO 256 odcieni szarości.

Oznacza to, że jeśli podzielimy skalę szarości na 256 pól i każdemu nadamy wartość czarnego powiększaną o ok 0,4%,  nasze oko odczyta to jako płynne przejście tonalne nie rozróżniając poszczególnych pasków.

Stąd wystarczy, aby nasze punkty rastra miały 256 stopni wielkości – od zera (czyli nie ma punktu) do pełnego krycia (punkt zajmuje 100% swojej powierzchni). A żeby uzyskać 256 wielkości punktu rastra, potrzebujemy kwadratu o bokach 16 x 16 punktów drukarkich (bo 16 x 16 = 256). Drukarka więc musi nam zapewnić 16 razy większą rozdzielczość niż liniatura, z którą chcemy drukować. Ale nie więcej. Dlatego nie zawsze „wymuszanie” jak najwyższej rozdzielczości druku ma sens.

Czasami w druku kolorowym może pojawić się optyczne zja­wi­sko inter­fe­ren­cyjne zwane brzydką morą.

MORA – jest to nie­po­żą­dany wynik nakła­da­nia się na sie­bie przynajmniej dwu sia­tek rastro­wych. W druku offsetowym możemy mieć 4 i więcej takich siatek odpowiednio dla każdego koloru CMYK. Wzory mory są ele­men­tem zakłó­ca­ją­cym i obni­ża­ją­cym jakość wydruku. Jedy­nym do przy­ję­cia wzo­rem są rozety, które są tole­ro­wane przez oko i nie naru­szają cał­ko­wi­tego wyglądu publikacji.

Aby uzy­skać tę roze­tkę i tym samym zmi­ni­ma­li­zo­wać nega­tywne skutki nakła­da­nia się rastrów na sie­bie, ich kąty dla poszcze­gól­nych kolo­rów CMYK winny róż­nić się od sie­bie i naj­mniej­sza mora powstaje wtedy, kiedy jeden raster jest obró­cony wzglę­dem dru­giego o 30 stopni. Stan­dar­dowo więc w naświe­tlarce kąty rastra dla kolo­rów CMYK usta­wione są nastę­pu­jąco: cyan 15º, black 45º, magenta 75º, yel­low 0º (90º). Przy druku kolo­rami CMYK jest to układ optymalny.

---

Jak wyliczyć DPI i czy to ważne?

---

Wartość DPI można najprościej określić jako miarę jakości zdjęcia – rozdzielczości obrazów rastrowych.

• DPI (dots per inch – punkty na cal) – są miarą rozdzielczości urządzeń wyjściowych (drukarka, ploter, naświetlarka) określenie to stało się tak popularne, że jest potocznym zamiennikiem dla określenie PPI, które to właśnie jest miarą rozdzielczości obrazów rastrowych (zdjęć). Inaczej mówiąc, to wielkość określająca jak mały punkt dane urządzenie (drukarka, ploter, naświetlarka) potrafi „narysować” – jak dokładnie potrafi drukować. Nie zawsze jednak im więcej tym lepiej. Duża ilość punktów jest wskazana do pewnego poziomu.
• PPI (pixels per inch – piksele na cal) – miara rozdzielczości obrazów rastrowych (zdjęć). To po prostu rozdzielczość pliku obrazu wyrażona w ilości pikseli na cal długości.
• LPI (lines per inch – linie na cal) – miara liniatury rastra, jednego z najważniejszych parametrów w poligrafii stosowanego do zmiany obrazu tonalnego na rastrowy. Określa jak gęsto są na wydruku rastrowym ułożone punkty rastrowe, ile ich mieści się na 1 calu długości.

---

Jak dopasować DPI do konkretnego projektu?

---

300 DPI, to wartość, która dotyczyć będzie wszystkich wydruków, które trzymamy w ręce, takich jak wizytówki, pakowania, ulotki czy katalogi.

Wartość 250 DPI powszechnie stosowana jest dla plakatów o formatach równych i większych niż B1, B2, A1 lub A2.

W przypadku rollupów, które często oglądane są z daleka i mają spore rozmiary, branżowym standardem będzie wartość 150 DPI.

100 DPI i mniej stosujemy dla wydruków wielkoformatowych. W tym przypadku zastosowanie rozdzielczości 300 DPI jest nie tylko bezcelowe, ale i niewskazane ze względu na wagę plików.

Skąd się wziął standard 300 DPI dla druku? Wartość ta jest ściśle uzależniona od liniatury rastra z jaką będą naświetlane formy drukarskie.

Zbyt wysoka liniatura w stosunku do możliwości urządzeń drukujących może spowodować, że najmniejsze elementy rastra nie zostaną zreprodukowane, czyli jasne tony nie zostaną wydrukowane i analogicznie duże elementy rastra zostaną zalane do jednolitej plamy niwelując szczegóły w ciemnych tonach.

Przy obecnym stanie technologii i standardach jakości jakich oczekują klienci można przyjąć, że liniatura na poziomie 150 LPI jest całkowitym minimum, a faktyczny standard na dzień dzisiejszy, to 175 LPI.

W celu określenia rozdzielczości map bitowych dla poszczególnych liniatur należy ich wartość pomnożyć przez pierwiastek z dwóch, jest to liczba 1,41. Została ona powszechnie zaokrąglona do wartości 2, gdyż tak po prostu było łatwiej przy obliczeniach i dlatego powstały poniższe wartości:

• 300 DPI (212 DPI przy mnożniku 1,41) jest więc wynikiem dla liniatury 150 LPI
• 350 DPI (250 DPI przy mnożniku 1,41) dla liniatury 175 LPI

Oprócz samej liniatury drugim istotnym elementem jest odległość z jakiej będzie oglądany wydruk. W tym przypadku niestety nie możemy się posłużyć wzorem, który jednoznacznie określi rozdzielczość za jaką powinien być przygotowany projekt. Istnieją jednak utarte standardy, które pomogą nam dobrać odpowiednią rozdzielczość do konkretnego projektu.

Tabela rozdzielczości przy których jakość druku dla poszczególnych formatów będzie optymalna: 

---

Wartość DPI w zależności od odległości obserwatora i wielkości wydruku

	1m	2m	3m	4m	5m	6m	7m	8m	9m	10m	20m	+30m
1m	150	120	100	80	72	72	60	50	40	40	40	40
2m	120	120	100	80	72	72	60	50	40	40	40	40
3m	100	100	72	60	60	50	50	50	40	40	40	40
4m	80	72	60	60	60	50	50	50	40	40	40	40
5m	72	72	60	60	50	50	50	40	40	40	40	40
6m	72	60	50	50	50	50	50	40	40	40	30	30
7m	60	60	50	50	50	50	40	40	30	30	30	30
8m	50	50	50	50	40	40	40	40	30	30	30	30
9m	40	40	40	40	40	40	30	30	30	30	30	30
10m	40	40	40	40	40	40	30	30	30	30	25	25
20m	40	40	40	40	40	30	30	30	30	25	25	25
+30m	40	40	40	40	40	30	30	30	30	25	25	25

Należy pamiętać, że każda drukarnia posiada swoje wytyczne i należy ich bezwzględnie przestrzegać.

---

Kłopot z wydrukiem?

---

Zastosowanie odpowiedniego DPI gwarantuje nam otrzymanie dobrej jakości wydruku, ale nie zawsze mamy do dyspozycji świetnej jakości zdjęcia.

Bywa, że musimy skorzystać z grafik i zdjęć o gorszej jakości niż potrzeba. Wówczas możemy oczekiwać wyników zbliżonych do tych na zdjęciu powyżej czyli albo będą widoczne piksele, albo zdjęcie będzie nie ostre, nawet po sztucznym wyostrzeniu.

Warto wspomnieć jeszcze o tym, że ustawianie zbyt dużego Dpi też nie jest właściwe, gdyż niepotrzebnie zwiększa to wielkość pliku i gdy w przypadku np. plakatu przekracza 0,5 GB, to należałoby się zastanowić czy nie można tego pliku zmniejszyć (np. zmniejszając właśnie rozdzielczość dpi).